Month: December 2008

โดย สมาพร คล้ายวิเชียร

ภาพพิมพ์มีประวัติความเป็นมาเริ่มตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ (200,000 ปีก่อน คริสตกาล) โดยมนุษย์โครมันยอง ดังพบภาพพิมพ์รูปมือบนผนังถ้ำในถ้ำลาสโควซ์ ประเทศฝรั่งเศสและถ้ำอัลตามิรา ประเทศสเปน ต่อมาชาวอียิปต์และชาวเมโสโปเตเมียรู้จักการพิมพ์ภาพแบบใช้แรงกดประทับบนผิววัสดุที่อ่อนนิ่ม เช่น ดิน ขี้ผึ้ง จากนั้นมนุษย์คิดค้นกระดาษขึ้นได้จึงเปลี่ยนวัสดุรองรับที่เป็นดินหรือขี้ผึ้งมาเป็นกระดาษแทน นับแต่นั้นมาภาพพิมพ์ก็ได้พัฒนามาอย่างต่อเนื่อง ทั้งในด้านรูปแบบ กลวิธีการพิมพ์ตามวิวัฒนาการของมนุษย์และความเจริญก้าวหน้าด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีมาจนถึงปัจจุบัน

ความเจริญก้าวหน้าทางด้านการพิมพ์เป็นสิ่งที่ช่วยส่งเสริมความเจริญก้าวหน้าทางด้านศิลปะวิทยาการ เพราะว่ามนุษย์สร้างสรรค์กระบวนการพิมพ์ภาพขึ้นมาก็เพื่อตอบสนองความต้องการ ในการเผยแพร่ความคิดและความรู้ของมนุษย์ให้กระจายไปได้อย่างแพร่หลาย ตลอดจนเพื่อเก็บรักษาความรู้ต่างๆ ไว้ให้คนรุ่นหลังได้ศึกษาถึงความเป็นมาของความรู้ในเรื่องต่างๆ ดังนั้นเพื่อให้เห็นภาพรวมของพัฒนาการทางด้านการพิมพ์ภาพที่ก่อประโยชน์ให้มนุษย์อย่างมากในปัจจุบัน จึงขอกล่าวถึงประวัติความเป็นมาของภาพพิมพ์ในกลุ่มประเทศตะวันออก กลุ่มประเทศตะวันตกหรือยุโรปและในประเทศไทย

View More

โดย สมาพร คล้ายวิเชียร

     เมื่อปีพุทธศักราช ๒๕๐๗ มีการขุดพบ ปฏิมากรรมสำริด ศิลปะเขมรสมัยก่อนเมือง พระนครเป็นจำนวนถึง ๓๐๐ องค์ ในกรุภายใต้ ปราสาทเขมรสมัยพระนครองค์หนึ่งที่อำเภอประโคนชัย จังหวัดบุรีรัมย์ ปฏิมากรรมที่พบส่วนใหญ่เป็นพระโพธิสัตว์ แต่บางส่วนเป็นพระพุทธรูป กล่าวกันว่า ปฏิมากรรมเหล่านี้ ถูกนำออกไปต่างประเทศเป็นจำนวนมาก

     ต่อมาในปีพุทธศักราช ๒๕๑๔ นายเสนอ นาคินทรชาติ ได้ขุดพบปฏิมากรรมสำริดจำนวน ๓ องค์ เป็นพระพุทธรูป ๑ องค์ พระโพธิสัตว์ ๒ องค์ที่บ้านฝ้าย อำเภอหนองหงส์ (แต่เดิมอยู่ในเขต อำเภอลำปลายมาศ) จังหวัดบุรีรัมย์ ซึ่งก่อนหน้านั้นได้ขุดพบพระพุทธรูปศิลา ๒ องค์ องค์หนึ่งเป็นพระพุทธรูปนาคปรก ส่วนอีกองค์หนึ่งเป็นพระพุทธรูปปางเสด็จลงจากดาวดึงส์

     จากการศึกษารูปแบบของปฏิมากรรมที่พบทั้ง ๒ แห่ง คือที่อำเภอประโคนชัย และที่อำเภอหนองหงส์ จังหวัดบุรีรัมย์ พบว่ามีรูปแบบที่คล้ายคลึงกับปฏิมากรรมพบที่เมืองศรีเทพ อำเภอศรีเทพจังหวัดเพชรบูรณ์ ซึ่งแสดงให้เห็นว่าสถานที่ที่พบปฏิมากรรมดังกล่าว มีความสัมพันธ์เกี่ยวโยงกันอย่างแน่นนอน

View More

โดย สมาพร คล้ายวิเชียร

มนุษย์สมัยก่อนประวัติศาสตร์บังเอิญเอามือที่เปื้อนดินโคลนไปจับหรือวางทาบตามผนังถ้ำ ทำให้เกิดรอยฝ่ามือขึ้น ด้วยเหตุนี้มนุษย์จึงนำมือไปจุ่มสีแล้วเอามาวางทาบบนผนังถ้ำเกิดเป็นรูปมือในลักษณะต่างๆ ซึ่งเราเรียกวิธีการแบบนี้ว่า “การพิมพ์ภาพ” และเรียกภาพที่เกิดขึ้นว่า “ภาพพิมพ์” จากนั้นก็ได้พัฒนามาอย่างต่อเนื่องด้วยการหาวัสดุต่างๆ เช่น ไม้ แผ่นโลหะ แผ่นหิน แผ่นยาง ผ้าไหม ฯลฯ มาใช้พิมพ์แทนที่มือ จนเกิดกระบวนการพิมพ์ขึ้นมา 4 กระบวนการหลักๆ คือ ภาพพิมพ์ผิวนูน ภาพพิมพ์ร่องลึก ภาพพิมพ์พื้นราบ และภาพพิมพ์ตะแกรงไหม ซึ่งการพิมพ์ทั้ง 4 กระบวนการนี้ ได้รับ การพัฒนาคิดค้นขึ้นมา เพื่อใช้พิมพ์ภาพและตัวอักษรให้ได้เป็นจำนวนมากสำหรับใช้ในวงการธุรกิจ การค้า โดยพิมพ์เป็นหนังสือ แผ่นพับ ป้ายโฆษณา แผ่นปิดภาพยนต์ เสื้อผ้า หีบห่อ บรรจุภัณฑ์ กล่องขนม กล่องไม้ขีด ถุงใส่ของ เป็นต้น

View More

โดย สมาพร คล้ายวิเชียร

ไมเคิลแอนเจโล หรือ มิเกลันเจโล บูโอนาร์โรตี (Michelangelo Buonarroti ค.ศ.1475 – 1564) เกิดวันที่ 6 มีนาคม ค.ศ. 1475 ที่หมู่บ้านคาเปรเซ่ เมืองคาสเซ็นติโน รัฐฟลอเรนซ์ บิดาเป็นข้าราชการและสืบเชื้อสายมาจากตระกูลผู้ดีเก่าแก่ของฟลอเรนซ์ เมื่ออายุ 13 ปี ไมเคิลแอนเจโล ได้มอบตัวเป็นศิษย์เข้าศึกษาการวาดภาพกับโดเมนิโก กีย์ลันไดโอ (Domenico Ghirlandaio) จิตรกรคนสำคัญของฟลอเรนซ์ เขาศึกษายังไม่ทันจบหลักสูตรก็ลาออกย้ายเข้าไปเรียนวิชาประติมากรรมที่เขารักและหลงใหลที่อุทยานประติมากรรมของเจ้าชายโลเร็นโซ และศึกษาวิชาวาดเส้น แกะสลัก ปั้น จิตรกรรมที่นี่ จนกระทั่งมีความรู้ความเชี่ยวชาญเป็นได้ทั้งจิตรกร ประติมากร สถาปนิก กวีและวิศวกร ที่ได้รับการยกย่องอย่างมากในสมัยฟื้นฟูศิลปวิทยาหรือเรอนาซอง

เพื่อเป็นการศึกษากระบวนการวาดภาพของไมเคิลแอนเจโล ศิลปินผู้ยิ่งใหญ่ ผู้เขียนจึงได้นำภาพ The Libyan Sybil ที่ไมเคิลแอนเจโล ได้ทำการศึกษาถึงลักษณะการจัดวางองค์ประกอบ ลักษณะของกล้ามเนื้อ ด้วยกลวิธีการวาดเส้นก่อนที่จะนำไปวาดเป็นผลงานจิตรกรรม

View More

โดย สมาพร คล้ายวิเชียร

คุกหรือเรือนจำเป็นสถานที่ที่ไม่มีใครอยากเข้าไปอยู่ในนั้น แม้แต่เพียงเสี้ยววินาทีเดียว เพราะการที่ต้องเข้าไปอยู่เรือนจำในฐานะผู้ต้องขัง ถือได้ว่าเป็นผู้โชคร้าย สาเหตุอาจเป็นเพราะช่วงก่อนเข้าไปอยูในเรือนจำ พวกเขาได้พบเรื่องราวหรือสถานการณ์อันบีดบังคับ กดดัน ถูกเอาเปรียบ ถูกโกงถูกรังแกจากผู้อื่น อาจจะเป็น เพราะความโลภ ความอยากมีอยากได้ ตลอดจนความรู้เท่าไม่ถึงการณ์ จนกระทั่งผลักดันให้พวกเขาไม่สามารถควบคุมตนเองได้ จนนำไปสู่การกระทำผิด เมื่อนำเอาสภาพชีวิตของผู้ต้องขังมาเปรียบเทียบกับชีวิตของข้าพเจ้าแล้ว ถึงแม้ข้าพเจ้าจะมีความทุกข์ ถูกกดดัน ถูกเอารัดเอาเปรียบ ถูกโกง ถูกใส่ร้ายป้ายสี ไม่ได้รับความยุติธรรมบ้าง แต่ข้าพเจ้าสามารถผ่านวิกฤตินั้นมาได้ เพราะใช้ธรรมะเข้าข่มทำให้มีความอดทนอดกั้น และยังได้รับคำแนะนำ คำปรึกษาที่ดีจากครอบครัวและเพื่อน ข้าพเจ้าจึงโชคดีได้อยู่อย่างอิสระ อยากไปไหนก็ได้ไป ได้อยู่กับครอบครัว ได้ดูแล พ่อ แม่ ปู่ย่า ตายาย ได้ประกอบอาชีพที่ตนเองรัก

View More

เลโอนาร์ดโด ดา วินซี (Leonardo da Vinci ค.ศ.1452-1519) เป็นศิลปินสมัยฟื้นฟู ศิลปวิทยาหรือเรอนาซอง เกิดวันที่ 15 เมษายน ค.ศ. 1452 ที่หมู่บ้านอันชิอาโน่ เมืองวินชี่ ซึ่งอยู่ใกล้ๆ กับรัฐฟลอเรนซ์ บิดาเป็นนักกฎหมายชื่อเปียโร ดา วินซี (Messer Piero Fruosino di Antonio da Vinci) ส่วนมารดาเป็นชาวชนบทชื่อแคธาริน (Caterina) บิดาและมารดาไม่ได้เข้าพิธีแต่งงานตาม ประเพณีทางศาสนา ดังนั้นจึงทำให้เลโอนาร์โดมีสภาพเป็นบุตรนอกกฎหมายต้องอยู่กับมารดา ในหมู่บ้านจนถึงอายุ 5 ขวบ จากนั้นก็ไปอยู่กับครอบครัวของบิดาที่เมืองฟรานซิโกเนื่องจากบิดาของ เลโอนาร์ดโด เห็นว่าเขามีพรสวรรค์ทางด้านศิลปะเมื่อเข้าสู่วัยรุ่น จึงส่งเลโอนาร์ดโดไปฝึกงาน ด้านศิลปะกับ อันเดรอา เดล เวร์รอคคิโอ (Andrea del Verrocchio) เป็นเวลา 6 ปี โดยมีหน้าที่เป็นทั้ง ศิษย์และผู้ช่วย จากนั้นเขาก็ไปอยู่กับสมาคมเซนต์ลุก ซึ่งเป็นสมาคมอาชีพของเภสัชกร แพทย์และ ศิลปิน เลโอนาร์ดโดรับการยกย่องว่าเป็นอัจฉริยะผู้รอบรู้ในศาสตร์ต่างๆ หลายสาขาอย่างลึกซึ้ง อาทิเช่น จิตรกรรม ประติมากรรม วิศวกรรม แพทย์ และวิทยาศาสตร์

เลโอนาร์ดเป็นนักบันทึก เขาจะบันทึกเรื่องราวต่างๆ ที่ศึกษาด้วยวิธีการวาดเส้น ซึ่งในที่นี้ขอยกตัวอย่างผลงานวาดเส้นชิ้นเยี่ยมของเขา ชื่อ “The Virgin and Child”

View More